90% người thừa cân bị gan nhiễm mỡ nhưng ngược lại ngược quá gầy, trẻ suy dinh dưỡng nặng hoặc ăn kiêng để giảm cân quá nhanh cũng có thể bị gan nhiễm mỡ.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng trong số những người thừa cân, béo phì có tới 90% bị gan nhiễm mỡ.
Gan của một người khỏe mạnh có từ 1-3% chất béo. Nếu vượt quá 5%, các phân tử chất béo dư thừa, nhất là chất béo trung tính, sẽ ồ ạt chui vào tế bào gan và bị mắc kẹt trong đó, gọi là gan nhiễm mỡ. Khi lượng chất béo lên tới 10%, gan có thể xơ hoặc ung thư.
Những đối tượng dễ bị gan nhiễm mỡ
90% người thừa cân bị gan nhiễm mỡ nhưng ngược lại ngược quá gầy, trẻ suy dinh dưỡng nặng hoặc ăn kiêng để giảm cân quá nhanh cũng có thể bị gan nhiễm mỡ.
Nhóm người đái tháo đường type 2 do liên quan đến thừa cân và béo phì, hoặc xét nghiệm có hai thành phần của mỡ máu là Cholesterol hay Triglyceride cao, bị rối loạn chuyển hóa, khuynh hướng di truyền, đặc biệt là uống nhiều bia rượu; khả năng gan nhiễm mỡ rất cao.
Gan nhiễm mỡ khi chất béo trong gan vượt quá 5%. Ảnh: alwaysayurveda.net Các phương pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ
Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh bao gồm:
1. Siêu âm
Có 5 dấu hiệu để chẩn đoán gồm
– Nhu mô gan tăng âm so với nhu mô vỏ thận.
– Nhu mô gan tăng âm so với nhu mô lách.
– Nhu mô gan suy giảm âm vùng sâu.
– Cơ hoành bị xóa.
– Cấu trúc mạch máu trong gan bị xóa.
Để tránh bị sai sót, chỉ chẩn đoán gan nhiễm mỡ khi có từ 3-5 dấu hiệu trở lên.
2. Chụp cắt lớp vi tính
Chẩn đoán gan nhiễm mỡ không tiêm thuốc cản quang. Gan bình thường có tỷ trọng cao hơn lách, cấu trúc mạch máu dễ dàng nhìn thấy. Nếu gan nhiễm mỡ, tỷ trọng sẽ thấp hơn lách trên 10HU, hoặc tỷ trọng nhu mô gan đo được thấp dưới 40HU.
Trường hợp gan nhiễm mỡ khu trú, tạo thành những hình có hiệu ứng khối, cần tiêm thuốc cản quang để chẩn đoán phân biệt.
Cắt lớp vi tính có giá trị rất cao trong chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, thực tế chỉ cần siêu âm là đủ.
3. Cộng hưởng từ
Chuỗi xung GRE cho phép chẩn đoán chính xác gan nhiễm mỡ, chẩn đoán mức độ nhiễm mỡ bằng tình trạng suy giảm cường độ tín hiệu. Một biện pháp chẩn đoán nữa là cộng hưởng từ phổ, tuy không đánh giá hình thái gan nhưng chẩn đoán nhiễm mỡ lại rất chính xác.
Khi có hình ảnh nhiễm mỡ giả u, bác sĩ vẫn cần thiết tiêm thuốc đối quang từ để phân biệt, trường hợp nhiễm mỡ lan tỏa không cần áp dụng biện pháp này.
Cũng giống như cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ chỉ chẩn đoán kết hợp trong các chỉ định chụp vì bệnh lý khác, không sử dụng độc lập để chẩn đoán bệnh lý gan nhiễm mỡ.
10 khuyến cáo khi gan nhiễm mỡ
Bên cạnh việc khám sức khỏe, siêu âm gan, xét nghiệm mỡ máu và men gan ALT hàng năm để theo dõi, người mắc bệnh gan nhiễm mỡ cần lưu ý:
1. Tăng cường vận động: nên đi bộ 5.000 bước mỗi ngày để cải thiện sức khỏe. Đi 10.000 bước giúp giảm cân. Nếu đi bộ ít, mỗi tuần tập thể dục nặng khoảng 1-2 tiếng.
2. Ngừng uống rượu bia.
3. Giảm cân chậm: Tính BMI cơ thể, nếu bạn thừa cân hay béo phì cần thực hiện giảm cân từ từ. Mỗi tuần giảm 0,5 kg là hợp lý nhất, giảm 2,5-5 kg là đảm bảo tình trạng nhiễm mỡ gan giảm đáng kể. Nếu giảm quá 2 kg mỗi tuần là rất nguy hiểm, chức năng gan sẽ suy giảm, tình trạng gan nhiễm mỡ sẽ nặng hơn.
4. Quản lý trọng lượng cơ thể: Không để thừa cân và béo phì, tăng cường ăn giàu chất xơ.
5. Hạn chế ăn chất béo bão hòa: Mỡ động vật sẽ gây dư thừa lượng calo, là nguyên nhân làm cho gan nhiễm mỡ. Mỡ động vật vẫn cần thiết với cơ thể nhưng nên ăn hợp lý.
6. Tránh ăn chất béo chuyển vị: Là những sản phẩm mỡ chiên nướng (như thịt nướng, bỏng ngô sấy mỡ, đồ rán, thậm chí mỡ quay lâu trong lò vi sóng ) sẽ có chứa các chất béo chuyển vị nguy hiểm cho gan.
7. Tránh ăn đường Fructose: Là loại đường có trong hoa quả, nên hạn chế những hoa quả quá ngọt.
8. Không để đường huyết tăng: bằng cách hạn chế thức ăn nhiều đường, chia nhỏ bữa ăn để duy trì đường huyết. Tăng cường ăn rau, đậu phụ, uống Atiso…
9. Bổ sung khoáng chất đặc biệt là magie.
10. Bổ sung Vitamin E: Nhu cầu vitamin E mỗi ngày từ 400-1.200 UI. Nếu thức ăn không đủ hàm lượng vitamin E, có thể bổ sung bằng đường uống, theo hướng dẫn của bác sĩ.
