Viêm xoang cấp nếu không điều trị tốt có thể dẫn tới các biến chứng như viêm xoang mạn tính, viêm mũi, họng mạn tính hoặc gây viêm đường hô hấp (viêm thanh quản, viêm phế quản, giãn phế quản) hoặc gây viêm viêm tai giữa cấp, viêm thận, viêm khớp.
Viêm xoang là một bệnh thuộc đường hô hấp trên phổ biến ở nước ta, chủ yếu gặp ở trẻ em lớn trở lên, đặc biệt là người trưởng thành.
Bệnh gây nhiều phiền toái, làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỎE người bệnh, đặc biệt có thể gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí mù mắt nếu không chữa trị đúng, dứt điểm, kịp thời.
Xoang là những hốc xương rỗng nằm trong khối xương sọ mặt, ở xung quanh mũi và thông với hốc mũi. Mặt trong xoang được lót bởi lớp niêm mạc liên tục với niêm mạc của hốc mũi, vì vậy, chúng cũng có tác dụng làm ấm, làm ẩm và lọc không khí từ bên ngoài đi vào. Xoang có vai trò làm nhẹ đầu, có tác dụng cộng hưởng và sưởi ấm không khí. Đồng thời xoang góp phần làm cho mỗi người có một giọng nói riêng do thể tích và cấu trúc xoang khác biệt, bởi vì, không khí đi ra khi chúng ta nói va đập vào các thành xoang tạo nên những âm thanh đa dạng.
Người trưởng thành có năm đôi xoang, được chia làm hai nhóm: nhóm xoang trước (gồm xoang sàng trước, xoang trán, xoang hàm) thông với mũi qua các lỗ ở phía trước, nhóm xoang sau (xoang sàng sau, xoang bướm) thông với mũi qua các lỗ ở phía sau trên.
Các lỗ của xoang bị tắc nghẽn, sự lưu thông bị ngừng trệ sẽ dẫn tới viêm xoang
Viêm xoang là gì?
Bình thường, các lỗ của xoang thông thoáng, dịch do xoang tiết ra và không khí luôn có sự lưu thông. Khi những lỗ này bị tắc nghẽn, sự lưu thông bị ngừng trệ sẽ dẫn tới viêm xoang và đa số viêm xoang là do nhiễm trùng. Nếu bệnh chỉ diễn biến trong vòng bốn tuần, được gọi là viêm xoang cấp tính. Khi bệnh kéo dài trên tám tuần hoặc lâu hơn sẽ trở thành viêm xoang mạn tính. Có thể viêm xoang hàm hoặc viêm xoang sàng hoặc viêm xoang trán hoặc viêm xoang bướm và có thể viêm nhiều xoang một lúc (viêm đa xoang). Trong bài viết này chỉ đề cập đến viêm xoang cấp và những vấn đề cần lưu ý.
Nguyên nhân
Trong điều kiện hiện nay, khi môi trường ngày càng ô nhiễm, khói bụi, hóa chất độc hại ngày một nhiều lên, tỉ lệ người mắc bệnh viêm xoang cũng vì thế mà tăng lên đáng kể. Khi các lỗ của xoang không thông (bị tắc nghẽn) sẽ dẫn tới viêm xoang, nguyên nhân đứng hàng đầu trong viêm xoang cấp tính là do nhiễm trùng (vi khuẩn, vi nấm, virút) từ các viêm nhiễm đường mũi, họng (viêm mũi, viêm họng, viêm amiđan…), hoặc từ bệnh răng miệng (sâu răng, viêm lợi) làm lây lan sang các xoang và gây viêm cấp. Một số trường hợp viêm xoang cấp do dị ứng nhất là trong khói, bụi có hoá chất, phấn hoa, vi sinh vật và các chất gây dị ứng khác. Vì vậy, viêm xoang lúc này vừa có tính chất nhiễm trùng vừa có tính chất bị dị ứng với các dị nguyên lạ.
Các triệu chứng
Đau nhức vùng mặt. Đây là dấu hiệu chính, người bệnh thường đau thành từng cơn, có tính chu kỳ, thường đau nhiều hơn về sáng do ban đêm, các chất tiết ứ lại nhiều trong xoang. Vùng bị nhức tùy theo xoang bị viêm (xoang hàm thường nhức vùng má; xoang trán hay đau nhức giữa 2 lông mày, đau nhức theo giờ nhất định, thường là 10 giờ sáng); viêm xoang sàng trước sẽ nhức giữa 2 mắt, xoang bướm thường đau nhức trong sâu, nhức vùng gáy). Nói chung người bệnh cảm thấy đau nhiều và có cảm giác hơi nặng ở vùng má, trán, hai bên thái dương, có thể lan lên đỉnh đầu hoặc lan xuống phía răng. Ngoài cơn đau, người bệnh hay bị nhức đầu.
Chảy dịch mũi, có thể ở một bên nhưng thường xảy ra ở cả hai bên. Lúc đầu dịch có thể loãng, sau đặc dần, màu xanh hoặc vàng, có mùi và làm hoen ố khăn hoặc giấy lau mũi. Tùy thuộc vào vị trí xoang bị viêm mà dịch nhầy có thể chảy ra phía mũi hoặc xuống họng (nếu niêm các xoang trước, dịch chảy ra mũi trước. Nếu viêm các xoang sau, dịch chảy vào họng). Triệu chứng chảy dịch làm cho người bệnh có cảm giác luôn phải khụt khịt mũi hoặc gây cảm giác khó chịu ở cổ họng luôn muốn khạc nhổ. Tùy theo mức độ bệnh nặng hay nhẹ, bệnh mới bị hay bị lâu năm, dịch nhầy sẽ có màu trắng đục, màu vàng nhạt hoặc màu xanh, có mùi hôi, khắm (hôi miệng).
Nghẹt mũi gây khó thở do mũi bị tắc nghẽn và cản trở, thường xảy ra ở hai bên, đi kèm với chảy mũi. Tùy mức độ bệnh có thể nghẹt tắc mũi mức độ nhẹ, vừa, từng lúc hay liên tục. Nghẹt mũi thường xảy ra nhiều khi nằm và tăng lên vào ban đêm. Nhiều trường hợp làm giảm cảm giác về mùi, vị nên ăn kém ngon và có thể gây nguy hiểm trong trường hợp người bệnh không phân biệt được mùi khí, hơi độc.
Ngoài những triệu chứng cơ bản trên, người mắc bệnh viêm xoang cấp tính còn có một số các triệu chứng khác như đau tai, viêm họng, người cảm giác mệt mỏi, có thể sốt và đôi khi có cảm giác buồn nôn.
Biến chứng do viêm xoang cấp
Viêm xoang cấp nếu không điều trị tốt có thể dẫn tới các biến chứng như viêm xoang mạn tính, viêm mũi, họng mạn tính hoặc gây viêm đường hô hấp (viêm thanh quản, viêm phế quản, giãn phế quản) hoặc gây viêm viêm tai giữa cấp, viêm thận, viêm khớp. Một trong các biến chứng nguy hiểm là biến chứng ở mắt. Theo các nhà chuyên môn, viêm xoang có thể dẫn tới viêm tấy ổ mắt, áp-xe mí mắt, viêm dây thần kinh thị giác,viêm túi lệ và có khá nhiều người giảm thị lực, thậm chí có trường hợp bị mù đột ngột mà không biết rằng đó là biến chứng của viêm xoang.
Ở trẻ em, viêm xoang cấp gây những biến chứng nặng nề như viêm xoang sàng xuất ngoại (mủ chảy ra ngoài làm thành túi mủ ở góc trong ổ mắt) hoặc cốt tủy viêm xương hàm trên (sưng phồng ở phần má, dưới ổ mắt), đôi khi dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Lời khuyên của thầy thuốc:
Cần vệ sinh mũi, họng, miệng, răng lợi sạch sẽ hàng ngày để tránh mắc các bệnh về tai mũi họng, răng. Khi nghi bị viêm xoang cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt, tốt nhất là khám chuyên khoa tai mũi họng để được điều trị sớm, đúng, tránh để xảy ra biến chứng, người bệnh hoặc người nhà không nên chủ quan xem thường bệnh viêm xoang.
